Αυτοδιοικητικές εκλογές και Κόμματα: Χρήσιμα ή με Χρίσματα;

 

Ενόψει των αυτοδιοικητικών εκλογών του 2023 επανέρχονται στο προσκήνιο αφορισμοί και αποκηρύξεις της εμπλοκής των πολιτικών κομμάτων στην διαμόρφωση των αυτοδιοικητικών παρατάξεων. Η ερχόμενη από παλιά αντιγνωμία μεταξύ «κομματικών παρατάξεων» και «ανεξάρτητης αυτοδιοίκησης». Σήμερα βέβαια έχουμε μία διαφορετική αυτοδιοίκηση από εκείνη προ της δεκαπενταετίας. Η αυτοδιοίκηση έχει απωλέσει μεγάλο ποσοστό από το κεφάλαιο της πολιτικής και διοικητικής της αυτοτέλειας ενώ το πολιτικό προσωπικό της επικεντρώνεται στην ελεγχόμενη διαχείριση και δεν εμπνέεται από τον όραμα της κατάκτησης του ευρωπαϊκού αυτοδιοικητικού κεκτημένου. Η πρόταξη της «κυβερνησιμότητας» σε βάρος της δημοκρατικής διακυβέρνησης και οι έκτακτες καταστάσεις της πανδημίας έχουν αποδομήσει το σύστημα διακυβέρνησης  και έχουν οδηγήσει στον «χειραγωγημένο δημαρχοκεντρισμό».

Τούτων λεγχθέντων, η σχέση των κομμάτων με την αυτοδιοίκηση μπορεί και να εξελιχθεί σε ακόμη πιό περιθωριακή γιατί ενδεχομένως η ενεργή εμπλοκή τους θα μπορούσε να γίνει και μοχλός ανάκτησης του παλαιού πολιτικού βάρους της αυτοδιοίκησης, να οδηγήσει στην επιστροφή σε εποχές που η αυτοδιοίκηση ήταν κρίσιμος παράγοντας της δημοκρατικής Πολιτείας. Όσοι δεν το θέλουν αυτό, όσοι επενδύουν στην περιθωριακή αυτοδιοίκηση της τρέχουσας κυρίως περιόδου, ενθαρρύνουν  πολιτικά ουδέτερα σχήματα που όταν γίνουν πλειοψηφικά θα υπαχθούν στην επιρροή της Κυβέρνησης και του κεντρικού δήθεν επιτελικού κράτους, όταν γίνουν μειοψηφίες θα αρκεστούν στο περιθώριο που τους επιφυλάσσει το σαθρό πλέον σύστημα διακυβέρνησης.

Ο αφορισμός των κομμάτων από το πεδίο της τοπικής δημοκρατίας υπηρετεί  την εξάλειψη ενός φίλτρου πολιτικής εγγύησης και αφήνει το πεδίο ελεύθερο για την υπαγωγή των δημοτικών κυρίως αρχών στον έλεγχο και την εξάρτηση από τα μεγάλης ή τοπικής εμβέλειας συμφέροντα που χειραγωγούν προς όφελός τους τους θεσμούς πολιτικής εξουσίας.

Από την άλλη πλευρά η ενεργή αποχή των κομμάτων από το πεδίο της τοπικής δημοκρατίας υπηρετεί τους σκοπούς της συγκεντρωτικής ηγεσίας τους διότι επιτρέπει αναλόγως περιθωριοποίηση των αυτοδιοικητικών, δηλαδή, ενοχλητικών στελεχών με δημοκρατική νομιμοποίηση, από την όποια πολιτική ζωή του κόμματος.

Επειδή προκρίνω την αναβάθμιση της χειμαζόμενης σήμερα Αυτοδιοίκησης στο πλαίσιο του πολιτικού διοικητικού  συστήματος και την επιστροφή στην διεκδίκηση του ευρωπαϊκού αυτοδιοικητικού κεκτημένου καθώς και την διεκδίκηση της Αλλαγής στο Κράτος με την κατάστρωση της δημοκρατικής πολυεπίπεδης διακυβέρνησης, θεωρώ αναγκαία την πρωτοκαθεδρία της πολιτικής στην Αυτοδιοίκηση.

Η Πολιτική Αυτοδιοίκηση δεν μπορεί να έχει περιορισμένο ρόλο για τα πολιτικά κόμματα.  

Ασφαλώς ο ρόλος αυτός δεν αρχίζει και δεν σταματά στην απονομή χρισμάτων. Ο καθορισμός των υποψηφίων από τις Κεντρικές Ηγεσίες, μετά και τις εμπειρίες των παλαιοτέρων χρόνων, δεν «παίζει» πλέον.

Σε κάθε  τοπική κοινωνία τα στελέχη των κομμάτων και τα όργανά τους, έχοντας βέβαια ένα επίπεδο ευθύνης και πολιτικής ποιότητας, πρέπει να κινούν διαδικασίες διαβούλευσης και σύνθεσης ακολουθώντας στο τελικό στάδιο και διαδικασίες προκριματικής επιλογής  έτσι ώστε να καταλήγουν στην διαμόρφωση μίας παράταξης που θα εκφράζει τις προγραμματικές κατευθύνσεις του πολιτικού χώρου. Ακόμη και η διαμόρφωση ευρύτερων σχημάτων πρέπει να γίνεται με κανόνες διαφάνειας και συμμετοχής των τοπικών οργανώσεων.

Αυτή η διεργασία είναι πρωτίστως πολιτική και ενεργοποιεί την κοινωνική και οργανωτική βάση του πολιτικού χώρου. Εξάλλου τα μέλη και οι φίλοι εάν δεν μετέχουν στις συζητήσεις και στις αναζητήσεις του κορυφαίου τοπικού θεσμού πολιτική αντιπροσώπευσης, γιατί να υπάρχουν; ή αλλιώς υπάρχει πολιτικό κόμμα, που διεκδικεί την πολιτική ηγεμονία χωρίς ενεργοποίηση της βάσης και έκφραση στους θεσμούς πολιτικής αντιπροσώπευσης;

Εντέλει και τα τοπικά προβλήματα, οι τοπικές υποθέσεις, τα σχέδια τοπικής ανάπτυξης δεν είναι υπόθεση τεχνοκρατών και διαπλοκής με αφανή ή εμφανή τοπικά ή όχι μόνο συμφέροντα αλλά είναι αντικείμενο πολιτικής έμπνευσης και διαμεσολάβησης στην οποία η συμμετοχή των τοπικών πολιτικών οργανώσεων μπορεί να γίνει εγγυητής για να παραμείνει ή όταν είναι κλειστό να ανοίξει το πολιτικό παιχνίδι στην τοπική κοινωνία και να παίζεται με την συμμετοχή της.

Συμπερασματικά: Τα πολιτικά κόμματα και ιδίως οι τοπικές τους οργανώσεις έχουν λόγο και ρόλο στην πολιτική λειτουργία της τοπικής αυτοδιοίκησης διότι οφείλουν να έχουν προγραμματικές κατευθύνσεις για τον Δήμο (όπως οι Νομαρχιακές και Περιφερειακές Οργανώσεις για την Περιφέρεια), να επικοινωνούν τις προγραμματικές τους κατευθύνσεις στην τοπική κοινωνία, να ενθαρρύνουν και να μετέχουν στα τοπικά κινήματα, να ελέγχουν τα πεπραγμένα των δημοτικών αρχών, και ανάλογα με την ιδεολογικοπολιτική τους πυξίδα να επηρεάζουν την πολιτική ζωή της πόλης. Αυτός είναι ο βασικός ρόλος που σχετίζεται με την αυτοδιοίκηση. Συνακόλουθος αυτού είναι η συμμετοχή σε παρατάξεις που ενστερνίζονται τις προγραμματικές κατευθύνσεις του πολιτικού κόμματος έχοντας – σε τελική ανάλυση- και δικαίωμα αξιολόγησης των ενδιαφερομένων υποψηφίων ως προς την ταυτότητα του αυτοδιοικητικού πολιτικού λόγου και την ικανότητα επικράτησής του.

Αυτό ο ρόλος δεν σχετίζεται επ’ ουδενί με το μέγεθος του Δήμου. Παίζεται παντού.